degisti.com

zamanla her şey değişir…

Çengelköy

Çengelköy

 Çengelköy,Boğaziçi’nin(http://www.degisti.com/index.php/archives/511) Anadolu yakasında,Beylerbeyi(http://www.degisti.com/index.php/archives/1196) ile Vaniköy arasında,tarihi dokusunu nispeten koruyabilmiş, Üsküdar`a(http://www.degisti.com/index.php/archives/1085) bağlı bir semttir.Çengelköy’e ilk olarak birinci koy anlamına gelen”Protos Diskos” daha sonra da “Ta metanias “(Tövbekarlar) adı verilmiştir. Bizans döneminde,İmparator Justinien`in karisi Sophia için yaptirdigi saraydan dolayı “Sophianae”  olarak adlandırılan semt,Osmanlı döneminde gemi çapaları burada yapıldığı için Çengelköy olarak adlandırılmıştır.

11.yüzyılın başlarından itibaren Çengelköy,üst seviye din adamı anlamına gelen“Singelos” kelimesinden türeyen “Singelköy” ismiyle anılmaya başlanmıştır. Çengelköy’ün Osmanlı egemenliğine girmesinden sonra Mısır’dan bölgeye göç ederek yerleştirilen Pekmani Aşireti,semtin tarihinde önemli bir yere sahiptir. 17.yüzyılda Üsküdar ile birlikte boğazın önemli yerleşimlerden biri olan Çengelköy,Lale devrinde büyük bir gelişme göstermiş;Osmanlı ermenileri bu asırdan itibaren Çengelköy’e yerleşmeye başlamıştır. Gene aynı yüzyılda semtin isminin,köyde bulunan çengeller ve çengel ustaları sebebinden değil; köye yerleşerek camii yaptıran “Çengeloğlu Tahir Paşa”dan ileri geldiği söylenmektedir.

17. ve 18.yüzyıllarda Osmanlı Padişahları için Çengelköy,en gözde sayfiye ve av yerlerinden biri olmuştur.Avlanmak dışında padişahlar özellikle Çengelköy ile birlikte anılan meyveler için de buralara gelirlermiş. Bu dönemde Osmanlı sultanlarının Çengelköy’de,özel bahçeler, havuzlar ve meyvalıklar yaptırdıkları kaynaklarda sık sık geçmektedir.

19. yüzyılın başlarında,Çengelköy’de Ermeni ailelerinin sayısı hızla azalmaya başlamış;buna karşın  Türk-Osmanlı nüfusunda kayda değer bir artış olmuştur. Kapu Çuhadarı Ömer Ağa, Sadrazam Yusuf Paşazade Mahmud Bey, Sabık Mimar Tahir Ağa, Sadrazam Yusuf Ziya Paşa, Sadrazam Laz Ahmet Paşa aileleri Çengelköy’e yerleşmeye başlamıştır.

28 Ağustos 1832`de Çengelköy`de çıkan büyük bir yangın bölgede büyük zararlara yol açmıştır.19.yy`ın ikinci yarısında Çengelköy,iyice gelişmeye ve değişmeye başlamış;vapur seferleri sayesinde insanlar Pazar kayıklarını daha az kullanmaya başlamışlardır. Semt bu dönemde üç kısma ayrılmıştır; Asıl Çengelköy, Yukarı mahalle ve Setüstü mahallesi. Balıkçılık gelişmiş, sebze- meyve üretimi artmıştır,ki Çengelköy’ün özellikle  salatalığı başta olmak üzere kiraz ve ayvası günümüzde bile meşhurdur.

Her dönem İstanbullular için önemli bir semt olan Çengelköy,bugün de,bahçesinde asırlık çınar ağacı bulunan “Çınaraltı”yla, yeşiliyle, muhtaşem boğaz manzarasıyla, tarihi yalılarıyla,İstanbul`un en şirin semtlerinden biridir.

 

 

 

 

 

 

 

Paylaşmak ister misiniz ?

Admin

Website:

11 comments

Salih Ilgaz

Sayın Filiz-N.ÇiğdemGündüz; Sizlere ve bu siteyi haberdar eden kardeşim Hakan Akgül’e vede aydınlatıcı bilgilerinden,uslubundan imrenerek faydalandığım,Reşit Çengeloğlu beyefendiye teşekkürlerimi sunuyorum.Sultan Ahmet teki hadise benimde içimi acıttı haberi izlediğimde.Ne şanssızız ki her dönem olduğu gibi iktidar yakınlar Allahtan korkmadan-kuldan utanmadan futursuzca kamu haklarına tecavüze devam ediyorlar göz göre göre.Bakayım ne var yok derken fark edemedim işigücü unuttum kaldım sitenin içinde.Doğma-büyüme,halende Mecidiyeköylüyüm,hasbel kader semtimle ilgili hatıralarımı paylaşırım inşaallah nasip olursa kısa ürede.İyiki varsınız,”aydınlatan” aydınların tümüne şükran ve saygılarımla.Salih Ilgaz

Admin: Aramıza katıldığınız için teşekkür ederiz Salih Bey. Zamanla, anılarınızı buradan bizlerle paylaşırsanız; biz de memnuniyetle okuruz. Saygılarımızla…

Necmi DABAN

Sayın
Yönetici,

Çengelköy’le özdeşleşen KULELİ ASKERİ LİSESİ tanıtımda olmaması bana göre büyük eksiklik,

Yaptığınız çalışma için teşekkürler,

Bundan sonraki çalışmalarınızda başarılar dilerim.

Admin: Sayın Necmi Daban, KULELİ ASKERİ LİSESİ gibi önemli bir yapı elbette sitemizde yer alıyor. Fakat bu kategoride değil. Kuleli Askeri Lisesi henüz sadece fotoğraflarla, İstanbul’daki Bazı Tarihi Eserlerin Dünü Ve Bugünü kategorimizde yer almaktadır. En yakın zamanda bilgilendirici yazısını da ekleyeceğiz. Saygılarımızla…

Funda camelmas

Sayin Resit Bey
Oncelikle bu ozel bilgileri paylastiginiz icin tesekkurler . Yillardir konagin oninden gecerken hep acaba neden bu sekilde ve nicin bukadar ilgisiz ve resmen zamana ve tum doga sartlarina inatla ayakta duruyor ? Acaba kimin kime yillarca ev sahipligi yapmis hikayesi nedir diye dusunurdum ! Meger cengelkoye birzamanlar hayat veren alieye aitmis !
Peki hala ailenizemi ait ve nicin yasatilmiyor ? Boyle ozel bir bina icin halsizlkk bence …..!
Saygilarimla

serdar

Reşit bey, Çengeloğlu Tahir Paşanın Trabzon lu olduğu biliniyor.Kökenini araştırdınızmı ?

nazmi

Resit bey bizde Giresun luyuz ve Cengeloglu olarak aniliyoruz.Giresun un birkac bolgesinde akrabalarimizin oldugunu ve dedelerimizin Istanbul dan goc ettigini biliyoruz.Sizinle bir baglantimiz olmasi mumkun mu?

aydın özkan

merhabalar tahir paşa ile ilgili araştırmamla ilgili görüşmek isterim yardımlarınızı arz ederim

UĞUR

Merhaba Reşit Bey
Öncelikle tarihe ve ecdadımıza doğru bilgiler aktardığınız için minnet ve şükranlarımı sunarım…
Bende kendi çapımda tarih ve ecdadımı araştırmak istiyorum.Giresunluyum.acaba bahsettiğiniz osmanlı şerie kayıtları elinize ulaştımı acaba eğer ulaştı ise sizden istiramım mail olarak benle paylaşırsanız çok sevinirim
Saygılarımla…

ali

ecdadımı sorgulamak için araştırmalar yaptım. hiç bir bilgiye rastlamadım . enson yaşlı bir amcadan senin büyük deden yavuz un kaptanı cengeloğlu mustafa dedi ben de size ulaştım kayıtlarınızda böyle bir şey mevcutmu dedemde bizim soyumuz vezirdi demişdi küçük iken desteklerbuldum 1917 vefatlı en eski mezarımızda hoca zade aliefendioğlu yazıyor yardımcı olursanız sevinirim..

Alp TARI

Ilkokulun 1.sinifini Sehzadebasi’nda okuduktan sonra 1955 yaz basinda Cengelkoy sirtlarinda o zamanlar Yenimahalle denen semte tasindik.Giris kati dahil 3 katli ahsap evin sahibesi hic evlenmemis yasli Madam Marika idi.Ust katina tasindigimiz bu evin girisinde ana-kiz terzi Rum hanimlar otururdu.Madam Marika’nin dairesi birinci kattaydi.Karsimizdaki 2 katli kargir binanin sahibi Mosyo Meno esi Madam Zoica benim yaslarimda kizlari Sula ve Vasiliki ile otururdu.Babam o yillar Galata’da Ziraat bankasinin arkasinda yeralti camisi’nin bitisiginde sabahci kahvesi isletirdi.Mosyo Meno’da Karakoy’deki Mabel cikolata imalathanesinde calisirdi.Yeni komsularimizla hemen kaynasmisdik.Babalarimiz calisirken bizler annelerimizle Cengelkoy sahillerinde denize girerdik.Boyle guzel bir yazin sonunda Genc Turkiye Cumhuriyeti’nin kara sayfasi olacak olayi yasadik.Kibris Rumlari Ingiliz isgaline karsi Yunanistan’a baglanmak icin sokak gosterilerine basladiklarinda ada Osmanli idaresinden cikip Ingiltere’nin somurgesi oldugunda bircogu Turkiye’ye goctugu icin azinliga dusmus Kibris Turkleri yok sayilmakdaydi.1950den beri iktidarda bulunan Celal BAYAR Adnan MENDERES’in DP si Yunanistan’a ve Kibrisli Rumlara goz dagi vermek Turkiye’yi harekete gecirmek icin Selanik’de ogrenim goren bir Turk ogrenci araciligiyla kucuk capta bir patlayiciyi Ataturk’un evine koydurur ve bunu Yunanlilarin yaptigini gazetelerde radyolarda ilan eder halki yollara doker.Tasradan kamyonlarla getirdigi cahil saldirgan insanlarin 6-7 Eylul gecesi bilhassa Istanbul gibi buyuk sehirlerde musluman olmayan Turk vatandaslarinin is yerlerine evlerine mabetlerine saldirtir.Iste bu korkunc gecede Cengelkoy’un serserileride sehir merkezindeki saldirganlar gibi yollara dokulurler.O yillar Bogaz kopruleri olmadigi ve Hukumet kiskirttigi isin buyudugunu gorup vapur seferlerini durdurdugundan ne babam nede Mosyo Meno Anadolu yakasina gecememis evlerine donememislerdi.Serseriler Yenimahalle’ye yaklastiklarinda Madam Zoica iki kiziyla bize siginmislardi.Evsahibemiz Madam Marika ve giris katindaki ana-kiz terziler isiklarini sondurmuslerdi.Saldirganlar bizim evin onune gelip bagirip cagirdiklarinda nur icinde yatsin anacigim cesaretle pencereye cikip ne soylediyse serserileri saldiriya ugramadan uzaklastirmisdi. 7 Eylul sabahi biz cocuklar salditriya ugramis evlerin kosklerin onlerinde o zaman ne olduklarini bilmedigimiz mermi kovanlari bulmusduk
.Benim cocuklugumda Istanbul eski ve yeni sahipleriyle Turkuyle, Rumuyla, Ermenisiyle ve Yahudisiyle bir mozayikdi..
Bu olaydan sonra o mozayik dagildi..

Sevgi ve selamlar

Alp TARI

Ozlem Ozkan

Alp Bey sizden bir ricam olacak.. Eskibir cengelkoylu nun torunuyum.. Anneannem ve dedem dogma büyüme Cengelkoylu.. Hayrullah Bey yalısı, Cinaralti birtakım tanıdıklarına bahsedilirdi. Ancak aile kutugu Havuzbasi Zurnaci Kayasi olarak gecmektedir. Bu konuda hatirladiginiz bir bilgi mevcut mu? Ismail Hakki ( kukuli hakki) dedem kendisi teknesiyle halden sebze ve meyve nakliyesi yapıyormuş.. Şayet tanıyorsunuz sizinle bu konu hakkında oturup sohbet etmek isterim. Tesekkurler.

    Alp TARI

    Sayin Ozlem Bey iletinizi cok uzun zamandan sonra ( 4 Aralik 2016 dan 26 Subat 2019 a )okudum. Acaba bana mail araciligiyla ileti yollamismiydiniz bilemiyorum.2 Nisan 1949 gercek dogum tarihim Sehzadebasi Ilkokuluna baslamak icin mahkeme karariyla 1 yil 3 ay buyutulup 1 Ocak 1948 olarak degistirildiginden 1955 yazinda Sehzadebasindan Cengelkoy’e tasindigimizda henuz 6,5 yasinda kadardim.Yenimahalle semtinde Vahdettin’in koskune cikan yokus uzerindeki Madam Marika’nin ahsap evinde 1 yil oturduktan sonra Besiktas Ihlamur’a tasindik.1955-56 ders yilinda ikinci sinifina gittigim ilkokul Beylerbeyi’ne dogru yanilmiyorsam Bekarderesi denilen bolgede bulunuyordu ve buraya kestirme olsun diye bostanlari kucuk derecegi asarak gidiyordum.1979 basindan beri ilk 2 yili Londra onu takiben bugune kadar Fransa’da yasadigimdan Cengelkoy’un yeni halini bilmiyorum En son 1998 agustos’unda Istanbul’a geldigimde Cengelkoy’ede gitmistim 1 yil okudugum Ilkokulun yikilmis oldugunu gormustum.Cocuklugumda ve yurtdisina cikana kadar Cengelkoy’e buyuklerimin ahbaplarini ziyaret icin gitmistim .Yalniz benim tanidiklarim sizin buyukleriniz gibi Cengelkoy’un merkezinde ve kiyisinda degil icerlerdeki tepelerdeydi.Size bu konuda yardimci olamadim.Eger siz hala Cengelkoy’de yasiyorsaniz ve birgun yolunuz dusup Vahdettin koskune cikan hafif yokustan gecerseniz ve fotograf cekip mail’le yollarsaniz sevinirim.Simdiden tesekkurler.. ( o yokusa varmadan once kucuk meydanda dort yuksek duvarli cesme vardi.1998de Cengelkoy’un iclerine gitmedigim icin bu semtin degisimini bilmiyorum.

Leave a Reply

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir