Galata Köprüsü, İstanbul’da Eminönü ile Karaköy arasında bulunan ve Haliç’in iki yakasını birbirine bağlayan köprüdür.

Tarih boyunca Haliç’in iki yakasını birleştiren birçok köprü yapılmıştır. Bizans tarihçileri, Haliç üzerindeki ilk köprünün I.Justinianus devrinde(6.y.y.) yapıldığını, adının “Aghios Khalinikos Köprüsü” olduğunu yazar. Yeri tam olarak bilinmemekle birlikte, 12 kemerden oluşan bu taş köprünün, Eyüp-Sütlüce arasında olduğu tahmin edilmektedir. Fatih Sultan Mehmet de İstanbul’un fethi sırasında Haliç’e bir köprü yaptırmıştır. Ayvansaray-Kasımpaşa arasındaki bu mobil köprü, 1453’de Konstantinopolis düştüğünde, orduların Altın Boynuz’un bir tarafından diğerine geçebilmesi için kullanılmıştır.

Daha sonra Sultan II.Beyazıt(1468-1512) Haliç üzerinde ilk kalıcı köprüyü kurma teşebbüsünde bulunmuş ve Leonardo da Vinci’den bir tasarım yapmasını istemiştir. Leonardo Da Vinci padişaha, tek açıklıklı, 240 metre uzunluğunda ve 24 metre genişliğinde bir Haliç Köprüsü tasarımı sunmuş ancak bu tasarım padişahın onayını alamayınca proje hayata geçirilememiştir. Köprü yapımı için Michelangelo’ ya da bir teklif götürülmüş fakat Michelangelo bu teklifi geri çevirmiştir.

Bundan sonra Altın Boynuz’a bir köprü yapma düşüncesi, bir süre rafa kaldırılmış; Sultan II.Mahmut(1808-1839) 19.yüzyılda, Azapkapı ve Unkapanı arasına, uzun bir köprü yaptırmıştır. “Hayratiye”, “Cisr-i Atik” ve “Eski Köprü” olarak bilinen bu köprü, 3 Eylül 1836’da açılmıştır. Köprünün projesi, Yüksek Amiral Fevzi Ahmet Paşa tarafından, işçileri ve deniz tersane imkanları kullanarak gerçekleştirilmiştir. Yaklaşık 500-540 metre uzunluğunda olan bu köprü 1912 yılında yıkılmıştır.

İlk modern Galata köprüsü ise 1845 yılında, Sultan Abdülmecit zamanında, annesi Bezm-i Alem Valide Sultan tarafından yaptırılmış ve 18 yıl kullanılmıştır. Bu ahşap köprüye “Cisr-i Cedid”, “Valide Köprüsü”, “Yeni Köprü”, “Büyük Köprü”, “Yeni Cami Köprüsü”, “Güvercinli Köprü” isimleri verilmiştir. İkinci köprü, Sultan Abdülaziz’in(1861-1876) emri üzerine, III. Napolyon’un İstanbul ziyaretinden hemen önce, Ethem Pertev Paşa tarafından inşaa edilmiş ve 1863’de yerine yerleştirilmiştir. Üçüncü köprünün projesi ise 1872’de İngiliz firması G. Wells’e verilmiş ve köprü 1875’de tamamlanmıştır. 480 metre uzunluğunda, 14 metre genişliğinde ve 24 duba üzerinde duran bu yeni köprü, 1912 yılına kadar kullanılmıştır. 466 metre uzunluğunda, 25 metre genişliğindeki dördüncü köprü, Alman firması MAN AG tarafından 1912‘de inşaa edilmiş, 16 Mayıs 1992‘deki yangına kadar bu köprü kullanılmıştır. Köprünün yanma nedeni hala tam olarak bilinmemektedir.

Yanan köprü onarıldıktan sonra Balat-Hasköy arasına yerleştirilmiş ve yerine, bugün “Galata Köprüsü” olarak bilinen köprü yapılmıştır. Beşinci Galata Köprüsü, bir önceki köprünün birkaç metre kuzeyinde, STFA şirketi tarafından inşaa edilmiştir. Yapımı 1994 Aralık ayında tamamlanan köprünün tasarımı ve teftişi GAMB (Göncer Ayalp Engineering Company) tarafından yapılmıştır.

Yeni Galata Köprüsü, her biri 2 metre çapında 75-80 metre uzunluğundaki 114 çelik kazık üzerine oturtulmuştur. 490 metre uzunluğunda ve 80 metrelik kısmı açılabilen baskül köprünün, baskül açıklığı 80 metredir. Bu baskül 3,5 dakika gibi kısa bir zamanda açılmaktadır. Yüzeyi 42 metre genişliğinde olan köprüde, her yöne doğru 3 şeritli bir yol ve bir yaya yolu bulunmaktadır. Tramvay hattının Kabataş’a kadar uzatılması sonucu, köprünün ortasındaki iki şerit tramvay yoluna ayrılmıştır. Bu köprü, Norwich’deki Trowse Köprüsü ve Amerika Birleşik Devletleri’ndeki birkaç köprünün yanı sıra, dünyada üzerinden tramvay geçen ender baskül köprülerden biridir. Ancak köprünün böyle bir eklentiye uygun olarak tasarlanmaması nedeniyle, tramvay yolu inşaatı birçok soruna neden olmuştur. Kapakları açılıp kapandığında, hatların birbirine tam olarak değmemesi bu sorunlardan en dikkat çekenidir. Köprünün altındaki lokanta ve market kısmı 2003’de açılmıştır.

Galata Köprüsü, Yeni İstanbul (Karaköy, Beyoğlu, Harbiye) ve Eski İstanbul’u (Sultanahmet, Fatih, Eminönü) birbirine bağladığı için “iki kültürü birbirine bağlayan köprü” simgeselliğini taşımaktadır. Tasarım olarak başka köprülerden pek farklı olmasa da, kültürel değeri tartışılmazdır…