Zografos Yalısı, Tarabya-Yeniköy yolu üzerinde yer alır. Sultan III.Selim döneminde 18.yüzyılın ikinci yarısında inşaa edilen yalı, 125m² yüzölçümüne sahiptir.

 Osmanlı donanmasının erzak müteahhitliğini yapan Hristaki Zografos, Sultan Abdülaziz’den itibaren devlete borç veren bir bankerdir. Aynı zamanda Beyoğlu Çiçek Pasajı’nın ( http://www.degisti.com/index.php/archives/7945) ve Pera Palas Oteli (http://www.degisti.com/index.php/archives/7739)’nin eski sahibi, Galatasaray’daki Rum Zografion Lisesi’nin de kurucusudur. 

Boğaziçi’nin, tarihiyle en eski yapılarından biri olan yalı, sade bir mimariye sahiptir. Üslubu, Doğan Kuban’a göre geleneksel, S.Hakkı Eldem’e göre ise III.Selim ampiridir.  Üç katlı,kiremit damlı yalı,yol genişletme çalışmaları sonrasında sahilden uzaklaşmıştır. Girişi arka bahçesinde bulunan yapının, ikinci katında doğu/güney ucunda, eliböğründeli bir cumbası vardır. Sonradan açılan yan sokak cephesi duvarı kagir üzerine ahşap kaplama olan binanın, diğer duvarları bağdadidir. Dokuz odası, üç holü bulunan sahilhanenin, bahçesinde tatlı suyu olan bir kuyusu bulunur. 

1945’de tamir gören yalı, 1948’de, yanından arka köşklere ve tepeye çıkan mozaik parke yol açılırken değişikliğe uğramış, tarihi hamamı da bu esnada ortadan kalkmıştır. 1950 yılında, arkada bulunan mutfak ve diğer müştemilat yalının sakinleri tarafından yıktırılmış; çatısındaki Osmanlı kiremitleri Marsilya kiremitleri ile değiştirilmiş,dört parçalı pencere camları, iki parçalı hale getirilmiştir. 1955’de pencereler ve kapılar yeniden yapılmıştır.

 Yalının olağanüstü güzellikte olmasıyla bilinen nakışlı tavanları, yapılan tamirler sonrasında düz yağlıboya ile kapanmıştır. 1971’de sahiplerinin “tarihi eser değildir” itirazlarını, Devlet Şürası reddetmiştir.  Sahilhanenin bugünkü sahibi Hristaki Zografos’un torunu Aleko Zografos’dur.

Linkler:

O.Erdenen, Boğaziçi Sahilhaneleri II Avrupa Yakası, Kültür Yayınları A.ş., İstanbul 2006, s.138,139.

 Tarabyatarihi.com