Anadolu Feneri, Boğaz’ın Karadeniz’e açılan kuzey ucundaki Yon(Hrom) Burnu’nda, küçük bir tepeciğin üzerinde yükselir. Fenerin bulunduğu köy de aynı isimle (Anadolufeneri) adlandırılmaktadır. Açık havalarda 16 deniz mili açıklığı görebilen fener, İstanbul’un Karadeniz’e açılan kapılarından birinde, Karadeniz’den gelip Boğaz’a girecek gemilere rehberlik etmektedir.

Osmanlı devrinde ahşap olan fenerden, ilk defa 1755’de İstanbul’a gelen Macar asıllı Fransız Mühendisi Baron de Tott bahsetmiştir. Ayrıca 1790’da İngiliz Doktor Olivier de, Boğaz’ın bu iki yakasındaki fenerlerden söz etmektedir. 1666 ve 1793 tarihli iki ayrı İtalyan haritasında da, bu fenerler açık bir şekilde gösterilmiştir.

Kırım savaşı sırasında Fransız ve İngiliz gemilerinin Boğaz’ın ve Karadeniz’in girişlerini görebilmeleri için yapılmasına karar verilen fener, 15 Mayıs 1856’da Fransızlar tarafından karşı sahildeki fenerle beraber kule kısmı yapılarak, işletilmeye başlanmıştır. Fransa İmparatoriçesi Eugene’yi İstanbul’a getiren geminin kaptanı Marius Michel ve saatçi Bernard Camille Pollas’a, Fenerler İdaresi tarafından hasılatın % 28’ini devlete bırakmaları koşulu ile işletme hakkı verilmiştir. 1933’deise Fransızlara 500.000 TL. tazminat verilerek, imtiyazları iptal edilmiş ve işletme Cumhuriyet idaresine geçmiştir.

Anadolu Feneri, deniz seviyesinden ortalama 75 m. yükseklikte olup, beyaz taştan, yuvarlak ve yukarıya doğru daralan formdadır. Kulenin yüksekliği  20 m.dir. Orijinal halini koruyan sayılı fenerlerden biri olan Anadolu Feneri’nin, kristalini döndüren motoru ve ampulü sonradan eklenmiştir. Fenerde önce ışık kaynağı olarak fitilli gaz yağı lambası ve daha sonra LPG ile çalışan parlak ışıklı manşonlu (gömlekli) lambalar kullanılmıştır. Bugün fenerde, 1000 wattlık elektrik lambası ile aydınlatma sağlanmaktadır. Sabit silindir kristalinin içindeki ampul, kristalin çevresinde elektrik motoruyla dönen bir paravan sayesinde yanıp sönmektedir. Fener 18 saniyede bir beyaz ışık verir.

Kaynakça:

Wikipedia

Sanattarihi.net