degisti.com

zamanla her şey değişir…

Kurtuluş – Tatavla

Kurtuluş – Tatavla

Kurtuluş, eski adıyla Tatavla, büyük bir kısmıŞişli’ye(http://www.degisti.com/index.php/archives/15379 ,bir kısmı ise Beyoğlu ilçesine bağlı tarihi bir semttir. Yaklaşık 470 yıllık bir geçmişe sahip olan semt, Pangaltı’nın üzerinde bulunduğu tepeden güneye doğru hafif bir eğimle inen eski bir dere yatağı ve bu dere yatağını çevreleyen tepeciklerin üzerinde kurulmuştur.

 Aya Dimitri Tepeleri denen bu tepeler, adını aynı isimli yerleşimde yer alan ve 16.yy’da yapılan Rum Ortodoks kilisesinden almıştır. Zaman içinde bu yerleşimde tavlalar (at ahırları) yapılınca, semt Tatavula,Taula,Tatagula,Tataulon gibi değişik isimlerle anılmış, 19.yüzyıl ortalarında ise Tatavla adını almıştır. Cumhuriyet dönemine kadar da, semtin ismi Tatavla olarak kalmıştır. 1929 yılında semti küle çeviren yangından sonra adı “Kurtuluş” olmuştur.

tatavla_kurtulus_eski

Tatavla’nın kuruluşu da pek çok ilçe ve semtin kuruluşu gibi, belli bir meslek erbabı zümrenin, bölgeye devlet eliyle yerleştirilmesiyle olmuştur. Kanuni Sultan Süleyman Dönemi’nde (1520-1566) yaşayan alim ve komutan Barbaros Hayrettin Paşa’nın Ege ve Akdeniz’den özellikle Sakızadası’ndan gemi yapımında çalıştırılmak üzere getirdiği on bini aşkın Rum esir, Tatavla’da iskana tabi tutulur. Böylece Tatavla’ nın kuruluş öyküsü de başlamış olur. “Tersaneliler” olarak da anılan bu esirler, daha sonraları tulumbacılıkta ve ayakkabı imalatında da hayli başarılı olurlar. 1793 tarihli bir fermana göre de, Tatavla’ya Rumlardan başka bir milletin yerleşmesi yasaklanır ve bu durum 20.yüzyılın ilk yarılarına kadar yürürlükte kalır.

İlerleyen yıllarda Rum nüfusun yanında, Ermeni ve Yahudileri de bünyesinde barındır; Tatavla. 1802 yılına gelindiğinde, İngiliz hükümetinin, Osmanlı Devleti ile geliştirmeye başlamış olduğu ticari ilişkiler doğrultusunda, kimi İngiliz aileleri Tatavla’ya yerleştirilir. Tatavla böylece farklı kültürlerin birleştiği bir semt görünümü alır. 1884′e gelindiğinde Tatavla özel bir yönetmelik ile 12 kişilik bir “ihtiyar heyeti” tarafından yönetilmeye başlanır.

kurtulus_tatavla_eski

Dönem itibariyle Osmanlı şehirlerinin muzdarip olduğu yangınlardan Kurtuluş(Tatavla) da etkilenmiştir. Her ne kadar İstanbul’un en becerikli tulumbacıları Tatavla’dan çıksa da, semtte çıkan 1832 ve 21 Ocak 1929 yangınlarında birçok ev ve dükkan kül olmuştur.

Tatavla’ da Paskalya yortusundan önce ünlü Baklahorani panayırı yapılırdı. Panayırda, çeşitli eğlenceler düzenlenir, sadece perhiz yemekleri ve özellikle bakla yenirdi. Bu sebeple panayıra Baklahorani denirdi. Tatavla’nın panayırı dışında spor kulüpleri de ünlüydü.1908’de kurulan Astir adlı futbol kulübünün takımı, İstanbul’un en önemli takımlarındandı. Tatavla’nın yaşamında sanat etkinliklerinin de önemli bir yeri vardı. 1911’de kurulan Amfion adlı müzik merkezinin mandolin orkestraları ve koroları, İstanbul’ un çeşitli sanat merkezlerinde düzenli olarak konserler verirdi.

6-7 Eylül 1955 tarihinde, Selanik’de Atatürk’ün doğduğu evin kundaklandığı iddiası ila başlayan provokasyon, Kurtuluş’ da da bir karmaşa yaratmış, semtteki gayrimüslimlerin ev ve dükkanlarına yönelik saldırılar olmuştur. Zamanla semtteki gayrimüslimlerin sayısı gittikçe azalmıştır, ki bugün Kurtuluş nüfusunun çok az bir bölümü gayrimüslimdir. Semt özellikle 1990’lı yıllarda büyük bir erozyona uğramıştır.

Köklü bir tarihe sahip Kurtuluş’un günümüze kadar ulaşabilmiş tarihi yapıları arasında, St.Esprit klisesi, Aya Dimitrios Kilisesi, Evengelista Kilisesi, Ayios Athanasios Kilisesi ve Ayazması, günümüzdeki adıyla Sefa Hamamı ve Kurtuluş Rum İlkokulu sayılabilir.

Linkler:

türkçebilgi.com

mimarlıkmüzesi.org

 

 

Paylaşmak ister misiniz ?

Admin

Website:

13 comments

PETROS KOLONIADIS

Ben de bu Tatavla Akarca cad no 70 te dedeme ait evde1951 de dogdum daha sonrasi Prigipos adasina ic guvey gidip 1975 yilinda Istanbulu terk edip Atinada yasamaktayim simdiki emeklilik yillarimda internetten aramalarimla yuz yuze boyle sayfalarla karsilastigimda beni ve esimi hatta halen hayatta olan 1930 dogumlu babami ziyadesiyle etkiliyor.Allah boyle goruntuleri hazirlayaip yayinlayanlarin omrunu uzun tutsun ki yasadigimiz bu hizli realistik ve ilistik asirda asirda genclerimizi mazimizi gostererek hic olmazsa vicdani yonden kotu seylerden uzak tutabilelim saygilar Petro Koloniadis koloniadisp@yahoo.com

Ertekin Ulutaş

Umarım tarihte yine göçmek zorunda kalanlar olmaz… ne Türkiyeden ne Yunanistandan ne de başka bir yerden…
Umarım Kurtuluşumda sizler yine gelir beraber yaşarız mutluluk içinde… özledik sizleri…
TR de yanlışları gördü, dünya değişti bugün daha uysal bir dünya ve TR var (Orta Doğu hariç)… daha çok kurallara uyuluyor… sizler keyfinizden gitmediniz evinizden, geçmişimizdeki yanlışlardan terkettiniz evinizi… umarım evinize dönersiniz bir gün ve biz de daha mutlu oluruz… en azından ben mutlu olurum 🙂

    DADO Viktor

    Bay Ertekin Ulutasa yazdigi mesaj icin tesekur
    ederim. 1944 senesinde Kurtulus’ta dogdum ve 1964
    1966 senelerinde bahrieli olarak askerligimi yaptiktan sonra Belcikaya iltica ettim.
    1984 ten beri Fransada yasiyorum,fakat Dogdugum
    Kurtulusu hic bir zaman unutmadim
    selamlar sevgiler.

    Arzu oksuz

    Ben Elmadağ da doğdum .. büyüdüm. . 1973 doğumluyum. . Yazıları okudum çok üzüldüm. . Sihirli değneği olsa sizleri geri getirirdim..
    Şimdi Erenkoyde oturuyorum.. yıllar sonra Elmadağ gittim çocukluğumu anımsadım. . Aldo . Natalie. .dalida. . Miranda.. arkadaşlarım vardı. . O zaman birlik ve beraberlik vardı. . Yardımlaşma vardı. . Kalite eğitim ve en önemlisi kültür vardı. . Ama o sokaklar şimdi bomboş geldi.. üzücü. . Sizler gittiniz.. bunlar kalmadı. .
    Arkadaşlarımız çoğunluğu. . Abd.. kanada. . Fransa ya gittiler.. çocukluğum sokaklarda kayboldu gitti..
    Sizler donmelisiniz.. vatanınıza. .

valasiadis yorgo

sayin arkadaslar
asaga yukari 50 seneden beri almanyada yasadigima
dahi ben bir ISTANBUL Tatavlanin bir evladi oldugumdan gurur duyuyorum.
not.; sayet elinize a- Tatavlaya kar yagiyor
(Dünya kitap) veya b- Hamam ( pan Kitap evi)
belki kurtulusu (yani eski tavlayi ) kalbinizde iyice saklarsiniz.
frankfurtan candan selamlar.

Yorgo Kalfopulos

Bir de spor kısmını doğru yazsaydınız, eksik kalmazdı…. ben yardım edeyim… Tatavla da Balkanların ilk spor kulübü 1896 yılında İRAKLİS TATAULON adıyla (bugünkü Kurtuluş Gençlik Kulübüb)kuruldu…renkleri siyah-beyazdı… 1929 da ,büyük yangın bahanesiyle birlikte( semtin Tatavla adı Kurtuluşa döndü) beyaz ın yerini kırmızıya çevirdiler…. tarihi doğru okuyalım… ne yapılsa tarih silinemez….

    Admin

    Sayın Yorgo Kalfopulos,

    Makalede herhangi bir yanlışımız olsaydı; doğruyu taktir etmekten çok, hatayı bulup çıkarmayı seven insanımız, bunu bize hemen belirtirdi. Eksik bilgi farklı şeydir, yanlış bilgi farklı şeydir…

Konstantin Fotiyadis

Bay Ertekin Ulutasa
Mesajınız için teşekkürler.
Bay Viktor Dado’nun yanıtını okuyunca hemen
ben de aynı hislere kapıldım.
1964-1966 yılları arasında ben de İzmir, Bornova da askerlik vazifemi ifa ettim. Akabinde 1970 yıllarında Atina’ya ve bir süre Avrupa’da yaşadım. Halen Atina’da yaşamaktayım.
1944 senesinde Harbiye’de doğdum 1950 yılından sonra ve 1970’e dek Kurtuluş’ta yaşadım.
Ancak doğduğum ve gençliğimi geçirdiğim yerleri bir an ben de unutmadim.
Umarım ki yeni nesiller daha insancıl bir dünya’da yaşar.
selamlar sevgiler
Saygılarımla
K Fotiyadis

Yusuf Isa Dokumacilar

Sevgili Yorgo Merhabalar
Yukarda yaptigin dogru ve guzel yorum icin seni kutlarim. Bende eski bir Kurtulus kulubu basketbolcusuydum, yillarca bu guzel kulupte basketbol oynadim. Su anda Beyrut / Lubnan’da yasiyorum 26 Temmuz 1937 dogumluyum. Ayrica bu siteyi acip yorumlari okuyan beni taniyan arkadaslar varsa, bana yazabilirler.
Saygi ve Selamlar
Yukardaki mailimden baska ikinci bir adresim daha var o da joe-ant@live.com

Ertekin Ulutaş

Sevgili arkadaşlar. 1,5 yıl önceki yazımdan sonra sizlerin yazılarınızı yeni gördüm. Ve çok sevindim.
Istanbu’la geleceginiz zaman lutfen haber verin.
Ben de Kurtulus Klubumuzde basketbol oynadım.
Ben 65 dogumlu oldugumdan ancak degerli hocam -rahmetli- Mosyo Ancus u en eskilerden tanıyabildim.
Sizlerle muhabbet etmek onur olacak bana.
Admine teşekkür, resimler cogalmis, dogdugum evi gorebiliyorum 🙂
Saygilar, Sevgiler,
Ertekin

Berk Erkent

Bu güzel sayfa, fotoğraflar ve bilgiler için çok teşekkürler. Kurtuluş’un dününü ve bugününü yaşamak ve bu semte gönül verenleri bir araya getirmek adına facebook üzerinde açtığım Tatavla’dan Kurtuluş’a(www.facebook.com/pages/Tatavladan-Kurtulu%C5%9Fa/732841270115012)isimli sayfama, ilginenleri beklerim. Saygılarımla.

Bünyat Akın

Biraz gecikme ile de olsa arkadaşım Salih Bozok sayesinde bu siteye ulaştım . 1953 Doğumluyum ; 1962 yılında Bozkurt caddesine taşındık . Annemler bir yere gittiğinde en üst katta benden yaşça büyük , Kula adında bir kızları olan komşumuza giderdim . En alt katta da “yaya” diye hitab ettiğim komşumuz ve torununu hatırlıyorum . Yakınımızdaki “Kapik” en sevdiğim kırtasiye ve oyuncak mağazasıydı . Sonra birer birer hepsi gitti , biz çok yalnız kaldık . Bir süre sonra da Bomonti’ye taşındık . Çok güzel günlerdi , keşke herkes evine geri dönse , yine her şeyi birlikte yaşasak .

Leave a Reply

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir