Marki Ahmet Necip Bey Yalısı, Kanlıca(http://www.degisti.com/index.php/archives/6873) ile Anadoluhisarı(http://www.degisti.com/index.php/archives/15495) arasında, Körfez Caddesi üzerinde yer alır. İtalyan bir mimar tarafından XIX. yüzyılın sonunda inşaa edilen Neo-Mauresque üslubundaki yalı, ahşap/bağdadidir.

Bir Fransız Markisi olan yalının banisi; Melike Aliye Hanım’la evlenebilmek için müslümanlığı kabul eden Ahmet Necip Bey’dir. 2.4 dönüm arsası ve 700 m² oturumlu binası olan sahilhane, geçirdiği birçok yangından sonra Bema Makarna Fabrikası sahibi Kemal Özdoyuran’ın mülkiyetine geçmiştir.  1977’de Erdoğan Demirören tarafından satın alındıktan sonra büyük bir onarım gören yalı, 7 Mart 1983’de çıkan yangın sonucunda büyük zarar görmüş ve yurt dışından gelen bir ekip tarafından yeniden inşaa edilmiştir.

Bir köprü ile yalıya bağlanan yamaçtaki küçük köşk ise günümüze ulaşamamıştır. Necip Bey yalıdan köşke bir de tünel kazdırmaya başlamış fakat vefatıyla tünel yarım kalmıştır. Köprü de daha sonra yol genişletme çalışmaları sırasında belediyece yıktırılmıştır.

Zemin üzeri bir normal kat ve zemin üzeri iki normal kattan müteşekkil, iki ayrı yapıdan oluşan sahilhane, ahşap karkas olarak inşaa edilmiştir. Büyük bir kayıkhanesi vardır. Deniz tarafında kalan kısmının batı cephesindeki pencereleri sivri nal kemerlidir. Bu kısmın çatı saçak altlarında füruşlar görülmektedir.

Deniz seviyesi ile üzerindeki yol arasında kot farkı bulunduğundan, cadde yönünden, yalının dördüncü katına girilmektedir. Katların planları birbirinin eşidir. Birinci ve ikinci katlarda denize cephesi olan birer büyük salona yer verilmiştir. Yalnız üçüncü kat ile ikinci katın salonuna, balkon şeklinde bir bölüm ilave edilmiştir. İkinci ve üçüncü katlarda, bahçeye ve caddeye yönelik odalar sıralıdır. Zemin katta ise deniz seviyesi boydan boya balkonludur. Bu balkona kemerli beş pencere açılmaktadır. Ayrıca yapının Anadoluhisarı yönündeki yan cephesine de küçük bir balkon yerleştirilmiştir. Zemin kattan bahçeye geçilmektedir. Bu geçişin bulunduğu bölüm, yapı boyunca aynı yükseklikte bir çıkma şeklindedir. Yalının bahçeye bakan cephesindeki zemin kat iki tarafı renkli taşlarla süslü, ince sütunlu ve dilimli kemerlidir. 1985-1990 restorasyonunda, altındaki geniş kayıkhanesi vitrayla kapatılmış ve önüne rıhtım yapılmıştır.

Marki Ahmet Necip Bey Yalısı’nın en önemli özelliklerinden biri; tarihe uygun iç mimarisidir. Yalının içerisi yoğun olarak bitkisel ve geometrik motifli kabartmalarla bezenmiştir. Süslemede   Mührü Süleyman denilen yıldız motifleri de görülmektedir.

Behçet Ünsal, Ahmet Necip Bey Yalısı ile ilgili şunları demektedir: “Yalının esas binası Fransız mimari katalog örneklerini anımsatıyor. Sivri çatılı kalkanlı üç katlı bu modelin Boğaziçi’ne uyup uymadığı gözetilmeden bir de deniz üstüne kondurulan salonun balkonlu cephe ve kapılarına arabesk bir tarz uygulamakla bir gariplik ortaya çıkmıştır. Boğaziçi sahilhane stili artık bu yıllarda bozulmaya başlamıştı zaten.

Burada 1980’li yıllarda , mevcut yapının bir de sol yanına , üç dört katlı bir apartman/yalı kondurulmuş bulunuyor.Böylece, ilk yapısı ile başlayan ve ondan hemen bir yüzyıl sonraki bu bina ve emsalleri ile, Boğaz peyzajının yozlaşması sürüp gitmektedir.Yangından sonra tazelenen beyaz ve pembe renk boyalı kitlesi ile yalının sırttaki koyu yeşil fon üzerine izdüşümü yine de pitoresk bir manzara çizmektedir.”

Özetle Ahmet Necip Bey Yalısı; tarzı, alışılmışın dışındaki iç taksimatı, bahçesinin sol sınırına yapılan apartmanları ve marki ismiyle Boğaziçi’nin(http://www.degisti.com/index.php/archives/511) kendine has yalılarından biridir.

Kaynakça:

O.Erdenen, Boğaziçi Sahilhaneleri I Anadolu Yakası, Kültür A.Ş, İstanbul 2006,s.129-131

istanbulkulturenvanteri.gov

tas-istanbul.com

kenthaber.com

emlakkulisi.com