İstanbul Büyükşehir Belediyesi Binası

İstanbul Belediye Sarayı, Şehzadebaşı’nda, Atatürk Bulvarı ile Şehzadebaşı Caddesi’nin kesiştiği noktada, Saraçhane Parkı’nın güneyinde yer alır. Bina, 1953’de bir ulusal yarışma sonucu birinci olan mimar Nevzat Erol’un tasarımı esas alınarak inşaa edilmiştir.

Yapı, karşısında yer alan Şehzade Külliyesi’ni (http://www.degisti.com/index.php/archives/8417)geriye itmeyen bir tasarımla inşaa edilmiş; modernist bir yapıdır.

Proje, yapımı aynı yıllara rastlayan İstanbul Hilton Oteli ile birlikte, Türkiye mimarlığında etkisini 1950’li yıllardan başlayarak gösterecek olan uluslararası üslubun ilk örneklerinden biridir. 2.Dünya Savaşı sonrasında ABD’de başlayarak hızla yayılan ve “rasyonalist-pürist akım” olarak da anılan uluslararası üslup, kitle ve planda dikdörtgen prizması/kare prizma, dikdörtgen ve kare gibi temel geometrik biçimlerin, büyük ölçüde çelik yapımı geniş pencerelerle, cam yüzeylerin kullanımına dayanan ve genellikle modüler bir cephe düzeni öneren bir üsluptu. Belediye Sarayı, bu üslubun daha çok Güney Amerika’da uygulanan ve en önemli temsilcisi Oscar Niemeyer olan Brezilya tarzını yansıtmaktadır. Prizmatik kitleleri, genellikle üstlerine konan eğrisel plastik kitlelerle canlandıran biçim ve düzenlemeler, bu tarza özgüdür.

İstanbul Belediye Sarayı iki ana kitleden oluşmaktadır; yüksek ve dikdörtgen prizma biçimindeki büro kitlesi ve yine yatık bir dikdörtgen prizma olan, başkanlık ve toplantı hacimlerine ayrılmış kitle.Büro kısmı, daha önce de kullanılmış olan fakat uluslararası üslupla kesinleşip kabul edilen, ortadan koridorlu, iki cephesi oda dizilerinden oluşan, servis ve düşey dolaşım çekirdeklerini belirli eksenlerde toplayan tipik büro şemasına uygundur. Teras çatısının üstünde, çalışanların yemek ve sosyal aktivitesi için ayrılmış mekanlar, plastik etkisi vurgulanmış, parabolik bir eğrisel örtü ile örtülüdür.Başkanlık bölümü; başkanlık dairesi, büro hacimleri, encümen odaları, toplantı ve sergi salonlarından oluşan ve büro bölümünden daha farklı olarak törensel kullanıma da yönelik olan bir plana sahiptir. Bu bölümün de üstünde, toplantı salonunu işaret eden, çapraz tonoz biçiminde, hiperbolik bir eğrisel örtü vardır.

Belediye Sarayı’nın temel kazıları sırasında, Roma ve Bizans dönemlerine ait mozaiklere ve Bizans döneminden kalma duvar kalıntılarına rastlanmıştır. İstanbul Arkeoloji Müzesi’ne nakledilen mozaikler, beyaz mermer parçacıkları ile açık ve koyu yeşil, koyu mavi, pembe, kırmızı, bordo ve sarı renkli taş parçacıklarından oluşmuştur. Genellikle beyaz zemin üzerine insan ve hayvan figürleri ile geometrik motifler işlenmiştir; oynayan çocuklar, yabandomuzu avı, dans edenler, kuzu ve tavuk taşıyan köylüler dikkati çeken figürlerdir.